ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਕਿਸਮਾਂ

ਇਸ ਪੋਸਟ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਕਿਸਮਾਂ (Visheshan di pribhasha ate kisma)ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ( visheshan di pribhasha ) ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ( visheshan diya kisma) ਨੂੰ ਸੋਖੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਸਮਝਾਇਆ ਗਯਾ ਹੈ|

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ– ਜੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਸ਼ਬਦ ਆਪਣੇ ਗੁਣ, ਔਗੁਣ, ਆਕਾਰ, ਰੰਗ, ਸਥਾਨ ਆਦਿ ਨੂੰ ਦਸਦੇ ਹਨ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੋਂ ਖਾਸ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਣ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|
ਜਿਵੇਂ-

• ਸਿਹਤਮੰਦ
• ਚਿੱਟਾ
• ਮੋਟਾ
• ਮਿੱਠਾ
• ਹਰਾ

ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ

1. ਗੋਰਾ ਮੁੰਡਾ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਹੈ।
2. ਮਿੱਠਾ ਸੰਤਰਾ ਵਧੀਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

Read Now :- ਸ਼ੁੱਧ ਅਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ੱਬਦ sudh asudh shabd in punjabi

ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ (visheshan di pribhasha ate kisma)

ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਪੰਜ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਕ੍ਰਮ ਨੰਬਰ	ਕਿਸਮ ਦਾ ਨਾਮ
1	ਗੁਣ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
2	ਸੰਖਿਆ-ਵਾਚਕ/ ਗਿਣਤੀ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
3	ਪਰਿਮਾਣ ਵਾਚਕ/ ਮਿਣਤੀ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
4	ਨਿਸ਼ਚੇ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
5	ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ

ਗੁਣ-ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ- ਜੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਸ਼ਬਦ ਆਪਣੇ ਗੁਣ, ਔਗੁਣ, ਆਕਾਰ, ਰੰਗ, ਸਥਾਨ ਆਦਿ ਨੂੰ ਦਸਦੇ ਹਨ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਤੋਂ ਖਾਸ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁਣ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|
ਜਿਵੇਂ-

• ਸਿਆਣਾ
• ਰੋਂਦੂ
• ਕਾਲਾ
• ਚਿੱਟਾ
• ਕਾਂ

ਗੁਣ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋ|

1. ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਮਰਹੱਟਾ ਬਹੁਤ ਬਹਾਦਰ ਸਨ।
2. ਖੱਟੀ ਚਟਨੀ ਹੀ ਚੰਗੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।

ਗੁਣ -ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ

ਤੁਲਨਾ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੌਣ ਤੋਂ ਗੁਣ -ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਤਿੰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ|

ਕ੍ਰਮ ਨੰਬਰ	ਕਿਸਮ ਦਾ ਨਾਮ
1.	ਸਧਾਰਨ ਅਵਸਥਾ
2.	ਅਧਿਕਤਰ ਅਵਸਥਾ
3.	ਅਧਿਕਤਮ ਅਵਸਥਾ

ਸਧਾਰਨ – ਅਵਸਥਾ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ- ਜਦੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੇ ਗੁਣ ਔਗੁਣ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਨੂੰ ਸਧਾਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਗੁਣ-ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਸਧਾਰਨ ਅਵਸਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ|
ਜਿਵੇਂ–

1. ਗੋਰੀ ਕੁੜੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੈ।
2. ਬੁੱਢਾ ਆਦਮੀ ਪਾਠ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਅਧਿਕਤਰ ਅਵਸਥਾ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ- ਜਦੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੇ ਗੁਣ-ਔਗੁਣ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੱਸਣ ਸਮੇਂ ਦੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾ ਦੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਨਾਲੋਂ ਅਧਿਕ/ ਵਧੇਰੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਥੇ ਗੁਣ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਅਧਿਕਤਰ ਅਵਸਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ|
ਜਿਵੇਂ-

1. ਇਹ ਮੁੰਡਾ ਉਸ ਨਾਲੋਂ ਬਹਾਦਰ ਹੈ।
2. ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਉਸ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਹੈ।

ਅਧਿਕਤਮ ਅਵਸਥਾ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ- ਜਦੋਂ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾ ਨਾਲੋਂ ਚੰਗਾ ਜਾਂ ਮਾੜਾ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਗੁਣ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਅਧਿਕਤਮ ਅਵਸਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ|
ਜਿਵੇਂ-

1. ਇਹ ਮੁੰਡਾ ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਡਰਪੋਕ ਹੈ।
2. ਇਹ ਕਾਰ ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਕੀਮਤੀ ਹੈ।

ਸੰਖਿਆ-ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ- ਉਹ ਸ਼ਬਦ ਜੋ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜਾਂ ਦਰਜਾ ਦੱਸਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਿਣਤੀ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|
ਜਿਵੇਂ-

• ਪਹਿਲਾ
• ਪੰਜਵਾਂ
• ਛੇਵਾਂ
• ਪੰਜਾਹ
• ਦੁੱਗਣਾ
• ਅੱਧਾ
• ਪੌਣਾ
• ਥੌੜਾ

ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਖਿਆ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ|

1. ਮੇਰੇ ਦਾਦੀ ਜੀ ਦੀ ਉਮਰ ਅੱਸੀ ਸਾਲ ਹੈ।
2. ਸਰਵਨ ਕੋਲ ਦੋ ਕਾਰਾਂ ਹਨ।

ਪਰਿਮਾਣ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ- ਉਹ ਸ਼ਬਦ ਜੋ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾ ਦੀ ਮਿਣਤੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਮਾਣ ਵਾਚਕ ਜਾਂ ਮਿਣਤੀ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇ ਸ਼ਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ-

• ਤਿੰਨ ਮੀਟਰ
• ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ
• ਦੋ ਕੁ ਕਿਲੋ
• ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ

ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਮਾਣ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ

1. ਮੈਨੂੰ ਦਸ ਲੀਟਰ ਤੇਲ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
2. ਅਰਬਾਜ਼ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਧਨ ਉਜਾੜਿਆ ਹੈ।

ਨਿਸ਼ਚੇ-ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ- ਜੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਸ਼ਬਦ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਸ਼ਾਰੇ ਨਾਲ ਆਮ ਤੋਂ ਖਾਸ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਚੇ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|
ਜਿਵੇਂ-

• ਆਹ
• ਉਹ
• ਉਸ
• ਇਸ

ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਸ਼ਚੇ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ|

1. ਇਹ ਮੇਰਾ ਘਰ ਹੈ।
2. ਉਹ ਹਰਕੀਰਤ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਹੈ।

ਨਿਸ਼ਚੇ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀਆ ਕਿਸਮਾਂ

ਨਿਸ਼ਚੇ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀਆ ਕਿਸਮਾਂ ਦੋ

ਕ੍ਰਮ ਨੰਬਰ	ਕਿਸਮ ਦਾ ਨਾਮ
1.	ਨਿਕਟਵਰਤੀ ਨਿਸ਼ਚੇ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
2.	ਦੂਰ ਵਰਤੀ ਨਿਸਚੇ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ

ਨਿਕਟਵਰਤੀ ਨਿਸ਼ਚੇ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ- ਜੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਸ਼ਬਦ ਨੇੜੇ ਦੀ ਵਸਤੂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਆਮ ਤੋਂ ਖਾਸ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਨਿਕਟ ਵਰਤੀ ਨਿਸ਼ਚੇ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ|
ਜਿਵੇਂ-

• ਇਹ
• ਅਹਿ
• ਇਸ

ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ|

1. ਇਹ ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ।
2. ਇਸ ਜੀਪ ਦੀ ਕੀਮਤ ਸੱਤ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ।

ਦੂਰ ਵਰਤੀ ਨਿਸਚੇ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ- ਦੂਰ ਦੀ ਵਸਤੂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਆਮ ਤੋਂ ਖਾਸ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਵਰਤੀ ਨਿਸ਼ਚੇ ਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਆਖਦੇ ਹਨ|
ਜਿਵੇਂ-

• ਉਹ
• ਅਹੁ

ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ|

1. ਉਹ ਬਲਜੀਤ ਦਾ ਮੋਟਰ ਸਾਈਕਲ ਹੈ।
2. ਅਹੁ ਸੰਗੀਤਾ ਦੀ ਕਾਰ ਹੈ।

ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ- ਪੜਨਾਵੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਆ ਕੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੜਨਾਂਵਾਂ ਨੂੰ ਪੜਨਾਵੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ-

• ਕਿਹੜਾ ਮਾਸਟਰ
• ਮੇਰੀ ਕੁੜੀ
• ਉਹ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ
• ਤੁਹਾਡਾ ਘਰ
• ਸਾਡੀ ਮਸ਼ੀਨ

ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ

1. ਤੁਹਾਡਾ ਘਰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੁੱਲਾ-ਡੁੱਲਾ ਹੈ।
2. ਸਾਡੀ ਕਾਰ ਅਕਸਰ ਖਰਾਬ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।

ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀਆ ਕਿਸਮਾਂ

ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦੀਆ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ|

ਕ੍ਰਮ ਨੰਬਰ	ਕਿਸਮ ਦਾ ਨਾਮ
1.	ਮੂਲ ਰੂਪ ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ
2.	ਉਤਪੰਨ ਰੂਪ ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ

ਮੂਲ ਰੂਪ ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ- ਮੂਲ ਰੂਪ ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ- ਜਿਹੜੇ, ਸ਼ਬਦ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਬਣ ਜਾਂਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੂਲ ਰੂਪ ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਆਖਦੇ ਹਨ|
ਜਿਵੇਂ-

• ਕੌਣ
• ਕੀ
• ਕਿਹੜਾ

ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ|

1. ਕਿਹੜਾ ਮੁੰਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਗਿਆ ਸੀ?
2. ਕਿਹੜਾ ਮਾਲੀ ਮੋਟਰ ਚਲਾਉਣ ਗਿਆ ਹੈ?

ਉਤਪੰਨ ਰੂਪ ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ – ਉਤਪੰਨ ਰੂਪ ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ- ਜਿਹੜੇ ਸ਼ਬਦ ਪੜਨਾਵ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੋ ਕੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦਾ ਕਾਰਜ ਨਿਭਾਉਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਤਪੰਨ ਰੂਪ ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਆਖਦੇ ਹਨ|
ਜਿਵੇਂ-

• ਕਿੰਨਾ
• ਕਿੰਨੀ

ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ|

1. ਕਿੰਨੀ ਸਬਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣੀ ਹੈ?
2. ਕਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਲਾ ਕੇ ਘਰ ਆਉਣਾ ਹੈ?

FAQ